Çek kültürünü, yaşam tarzını, hatta tarihini anlayabilmek; bunun yanısıra Çekçe dilinizi ilerletebilmek için yapabileceğiniz en keyifli aktivitelerden biri de Çek filmleri izlemek olabilir. Bu nedenle bu yazımızda, hem bize sıkça sorduğunuz Çek film önerilerimizi paylaşmak, hem de biraz Çek film endüstrisinden bahsetmek istedik. Bana sorarsanız böyle yağmurlu ve karanlık (hatta  karlı?) bir Pazar gününde, sımsıcak çayınızla / kahvenizle birlikte evinizde, battaniye altında film izlemek kadar keyifli bir şey yok. 🙂

• Çekya’da eğitim, ticaret, turizm, Çekya sağlık sigortası, Çekçe çeviri gibi tüm istekleriniz için bize ulaşabilirsiniz: info@cekturk.com , +420775177364
• Bizi sosyal medya hesaplarımızdan takip edebilirsiniz:
       

Çek Film Endüstrisi ve Oscar Ödüllü Çek Filmi Kolja

Çek film endüstrisi Avusturya Macaristan İmparatorluğu’na dayanır. İlk uzun metrajlı Çek filmi, 1896’da Moravya’da çekilmiştir. Neredeyse her ülkenin film endüstrisi gibi, Çek film endüstrisinin de Hollywood’dan etkilendiğini söylemek yanlış olmaz.

Yurtdışında da ilgi görüp başarı yakalamış ilk Çekoslovak filmleri ise 1933 yapımı, Gustav Machatý direktörlüğünde Extase filmi ve yine 1933 yapımı, Josef Rovenský direktörlüğünde Řeka filmi olarak gösterilebilir.

Barrandov Stüdyoları, Václav Havel’ın babası Miloš tarafından yaptırılıp, yapımı 1933 yılında tamamlanmış olup, Çek film sektörünün kalbidir denebilir. (Sanıyoruz 1933 Çek film endüstrisisi için oldukça şanslı ve başarılı bir yıl olmuş!) Ve sonraki yıllarda bu stüdyoda senede 80’den fazla film çekilmiş.

1960’lı yıllarda Çek sinemasında büyük bir çıkış gerçekleşmiştir. O zamanların en meşhur yönetmenleri arasında: Miloš Forman, Jiří Menzel, Ján Kadár, Elmar Klos, Vojtěch Jasný, Jan Němec, Věra Chytilová, Ivan Passer yer alır. Hatta Obchod na korze (1965) ve  Ostře sledované vlaky (1966) filmleri, Yabancı Dilde En İyi Film Oscar ödüllerini almıştır. Ancak 1968 Rus işgali ile bu yükseliş son bulur.

1989 yılındaki Kadife Devrim‘den sonra, Komünizmin de çöküşü ile Çek film sektörü tekrar canlanmıştır. Barrandov Stüdyoları özelleştirilmiştir. Ayrıca Çek Cumhuriyeti bu yıllarda yabancı filmlerin çekiminde parlayan bir yıldız haline gelmiştir.

1990’lı yıllarda ise Çek sinema sektöründe yeni nesil yönetmenler çıkmaya başlamıştır: Jan Svěrák, Jan Hřebejk, Saša Gedeon, Petr Zelenka, and David Ondříček. Hatta Jan Svěrák ‘ın Obecná škola (1991) ve Kolja, (1996) filmleri Oscar’a aday gösterilip, Kolja filmi Yabancı Dilde En İyi Film Ödülü’nü almıştır. Hřebejk’in 2000 yapımı Musíme si pomáhat da Oscar’a aday gösterilmiştir. 

Kaynak: My Czech Republic

Çek Film Önerilerim:

Çek filmleri genellikle biraz ‘tuhaftır’ desek yeridir. Gülseniz mi ağlasanız mı bilemezsiniz genelde… Çünkü komedi olarak geçen filmler daha çok kara komedidir, sanıyoruz bu da Çekler’in espri anlayışı ile yakından ilgilidir. Türk sinemasından oldukça farklı olup, en başta bizim çoğu Türk filmimizdeki gibi saatlerce ağlatıp, saatlerce bakıştırmazlar oyuncuları. Ancak Çek filmlerinde buna rağmen, konuların yoğun işlenmesi ve nokta atışları ile birlikte öyle bir ağlarsınız ve etkilenirsiniz ki, günler geçse de filmin etkisinden çıkamayabilir, tekrar tekrar izlemek isteyebilirsiniz.

En ünlü, en bilinen ve klasik Çek filmleri genellikle tarihi öğeler içerir. Tabii ki toplumu en çok etkinlemiş olan dünya savaşları, Rusya ve Nazi işgalleri, Komünizm gibi konular işlenir. Aşağıda, izlediğim Çek filmlerinden size şiddetle önermek istediklerimi paylaşıyorum:

1. Pelišky (1999, Jan Hřebejk)

Çek filmi denince akla gelen ilk filmdir Pelišky. İngilizce’ye Cosy Dens olarak çevrilmiş olan, dram- komedi tarzında bir filmdir.

1999 yılı yapımı bu film meşhur Çek film yapımcısı Jan Hrebejk tarafından yapılmıştır. Zamanın Çekoslovakya’sını ve 1968 olaylarını konu alan, tabii devrimden sonra çekilen ilk filmdir.

Çek kültürüne, Noel geleneklerine kara komedi yaklaşımıyla değinmiştir. Aslında kendi Çek gelenekleri ile dalga geçerek, Çek ailelerini yakından tanımanıza fırsat verir. Aynı zamanda o yıllarda yaşanan zorluklara, baskıya ve fikir ayrılıklarına da filmin birçok yerinde yer verilmektedir. Bu filmi birden fazla kez izlemiş olup, Noel zamanı tekrar tekrar izleyebilirim. 🙂

2. Kolja (1996, Jan Svěrák)

Kolja (İngilizce’de Kolya) tek Oscar ödüllü Çek filmidir. Güldürürken ağlatan, ağlatırken yine hüngür hüngür ağlatan çok dokunaklı bir film bana göre. Yine 1968 olaylarına değinir ve Rus bir çocuğun gözünden birçok olayı anlatması ile çok etkileyicidir, dramdır.

Rusça ve Çekçe’nin benzerliklerine de aslında tatlı bir şekide yer verilmiştir: “Babuška! Ryby kaput? deduška?” gibi Rusça kelimeleri dünyalar tatlısı Rus çocuktan duyduğunuzda film başka bir anlam kazanır.

Bana nedense bir çocuğa söylenen “beyaz yalanlar” nedeni ile La Vie Est Belle filmini hatırlattı. BU da tekrar tekrar izleyebileceğim nadir filmlerden biri oldu.

3. Pupendo (2003)

1984 yıllarındaki Komünizm rejimini ve o dönemde yaşananları sanatçıların gözünden bize anlatan film, kara komedi türünde denebilir. ‘Someones got to swim along with them to make things better; someones got to make that sacrifice!’ cümlesi bu filmi anlatır denebilir.

4. Vrchní prchni (1981)

İngilizce diline “Run, Waiter, Run!” olarak çevrilmiş komedi filmidir. Bir hırsızın, garson kılığına girerek Çek restoranlarındaki müşterileri dolandırmasını, onlardan hesap ve bahşişleri toplamasını komik bir şekilde ele alır. Bu filmden çok sevdiğim bir şarkı ise Severní vítr je krutý. 

5. Chata Na Prodej (2018)

Çok yeni bir film olup, klasik Çek filmleri arasında yer almasa da, Çekler’in meşhur chata ve chalupa (yani kır / sayfiye / dağ evi) kültürünü anlayabilmek ve Çek ailelerini daha yakından gözlemleyebilmek için önerebileceğimiz çok çok keyifli bir film. Üç nesilin bir arada, Çekya’daki sayfiye evlerinde geçirdiği birkaç günü anlatan bir film, hem de ev tam satılmadan önceki son günleri… İngilizceye ise Bear With Us olarak çevrilmiştir.

6. Obecná škola / The Elementary School, 1991

Jan Svěrák tarafından yönetilen, 1991 yapımı, Çekoslovak komedi-drama filmi. Senaryo ise, yönetmenin babası Zdeněk Svěrák’ın kaleminden.

1991 yılında Akademi En İyi Yabancı Film Ödülü’ne aday gösterilen film, Çekoslovakya’nın en iyi filmlerinden biri olarak kabul ediliyor.

7. Po strništi bos / Barefoot, 2017

Prequel denen, yani yukarıdaki Obecná škola filminden önceki dönemi anlatan, açıklayan film 2017 yılında vizyona girdi. Çek savaş komedi filmidir. Yine aynı şekilde Jan Svěrák tarafından yönetilmiştir.

Aslında çocukların gözünden anlatılan filmler bence en etkileyici filmler oluyor. Duyguları çok daha derin ve çocukların saf gözünden verebiliyorlar. Bu bakımdan filme bayılmamak imkansız.

8. Samotáři / Loners, 2000

Samotáři, David Ondříček’in yönettiği bir filmdir. 2000 yapımı Çek komedi filmi olup, filmde Ivan Trojan, Jiří Macháček, Jitka Schneiderová ve Saša Rašilov gibi nispeten bilinmeyen aktörler rol almıştır.

Çek sinema sektörünü ve Çek mizahını, aslında kara mizahını anlamak için birebir.

9. ROMing, 2007

Çekya’daki azınlıklardan biri olan “çingeler” ile ilgili bir komedi filmi.

Başrolünde ise 1949 doğumlu, Moravyalı ve hemen her başarılı filmde göreceğiniz meşhur Bolek Polívka var, çingene rolünde. Çekya’da azınlıkları daha iyi anlayabilmek istiyorsanız, bu filmi öneririm. Julius Sevcík yönetmenliğinde çekilmiştir.

Çekya’da çingenelere karşı birçok negatif görüş var ve Çekler maalesef çingenelerin tamamına karşı ön yargılılar. Yakın zamanda fenomen olan MOST dizisinde de bu konuya yer verilmişti.

10. Masaryk, 2016

Julius Sevcík yönetmenliğindeki bu Çek filmi,  ilk kez Kino Lucerna’da gösterilmiştir. Çekoslovakya’nın kurucusuyu Tomáš Garrigue Masaryk’in oğlu diplomat ve politikacı Jan Masaryk’in hayatının bir kesitini anlatır. Çekoslovakya’nın Londra Büyükelçisi olduğu dönemleri, daha sonrasında Dış İşleri Bakanlığı dönemini ve bu görevinin başındayken ise 1948 yılında öldürülmesini konu alır.

Film Czech Lions ödüllüdür.

11. Teroristka / The Lady Terrorist,  2019

Çek suç komedi filmi diyebileceğimiz bu filmde hem başroldeki Çek yaşlı kadın tarafından ‘karanlık işler’ dönüyor hem de işin komik tarafı sizi gülme krizlerine sokuyor. Değişik bir tür diyebileceğimiz bu filmi izlemenizi ve kahkahalara boğulmanızı öneririm.

12. Ženy v běhu (2019)

Gelelim yepyeni ve bir popüler kültür filmine. Filmden kesinlikle gülmekten başka bir beklentiniz olmasın çünkü romantik komedi tadında, sabun köpüğü kıvamında bir film.

2019 yapımı bu komedi filmi haftalarda vizyonda kaldı ve sinema salonların filmin adından da anlaşılacağı üzere kadınlar doldurdu! Konusu ve dili oldukça kolay olduğundan, Çekçenize güveniyorsanız bu filmi alt yazısız izlemenizi öneririm.

13. Poslední Aristokratka (2019)

Çek filmleri arasında, en çok beğendiğim komedi filmlerinden biri oldu. Jiří Vejdělek’in yönetmenliğinde çekilmiş olup, aynı isimdeki, Evžen Boček’in kitabından uyarlanmıştır. New York’ta yaşayan Çek bir ailenin, Kadife Devrim sonrası, ailelerinden onlara kalan şatoya dönme ve orada yaşamaya çalışma hikayelerini komik bir yoldan anlatır.

Tatiana Vilhelmová , zaten en sevdiğim Çek kadın oyunculardan olup, hemen hemen her filmini takip etmeye çalışıyorum denebilir.

BONUS: Pohadky / Çek Peri Masalı Filmleri (Yeşil Çam Tadında:)

Genellikle Noel zamanı aralıksız olarak Çek televizyonlarında bu filmler yer alır. Çek kültürünü anlamak ve çok eski klasik filmlerini (bizim Yeşil Çam filmleri aında) izlemek isterseniz, önerilerim ve en sevdiklerim aşağıda:

• Lotrendo a Zubejda: Bir Çek ile Orta Doğu prensesinin (biz Osmanlı olduğunu düşünüyoruz, orijinal ismi de Zübeyde) imkansız gibi gözüken aşkı. Kültür farklılıklarına da yer veren komedi filmidir.
• Šíleně smutná princezna (İnanılmaz Hüzünlü Prenses)
  Bu filmin bizim için anlam ve önemi büyük. Çünkü Charles Üniversitesi Türkoloji bölümü ile çalışarak, bu filmi Türkçe altyazılı olarak üniversitenin sinema salonunda göstermiştik. Detaylar için tıklayın.
• Tři veteráni: 1984 yapımı bu renkli filmde üç veteranın sihirli güçleri ile istedikleri her şeyi altına veya başka şeylere dönüştürmesi hikayesi. Aralarından birinin bir prensese aşık olması, prensesi alabilmek için ise sergilediği numaralarla komik bir film.

Three Veterans filminde burnu kilometrelerce uzayan prenses

Benim için sırada mutlaka izlenmesi gereken Çek klasiklerinden  Obecna škola,  Musime si pomahat ve Knoflikaři filmleri var. Sizin listenizdeki filmler neler?

Sizin de izlediğiniz, beğendiğiniz ve bize önerebileceğiniz Çek filmleri varsa bize ulaşabilirsiniz ve listemize ekleyebiliriz:
info@cekturk.com
+420775177364
     

Keyifli seyirler! 🙂